Нара: Би 20-той залуу, тэр минь 40-тэй хүүхэн хайж яваагүй, зүгээр л хувь тавилан

Мөнхтөрийн Нарантуяа буюу Нара. Тэр арлын оронд урлагийн чиглэлээр сургууль дүүргэсэн, дуучин. Нара кинонд тоглож, сонгуульд нэр дэвшиж байв. Бас нийгмийн сүлжээнд маш алдартай нэгэн. Дуучин бүсгүй сүүлийн таван жил Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын Түнхэл тосгонд зөгийн аж ахуй эрхлэн “Мангир” брэндийн бал, балын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж буй.

Сүүлийн өдрүүдэд тосгоны иргэдийн дунд газрын асуудлаас үүдсэн маргаан үүссэн. Маргааны улмаас Нарагийн хувийн амьдр алтай холбоотой мэдээллийг нийгмийн сүлжээнд нийтэлсэн байдаг. Бид энэ удаад түүний санаа бодлыг хуваалцах, үнэн бодит мэдээлэл авах зорилгоор М.Нарантуяатай ярилцлаа. Биднийг ярилцах үед тэрбээр эмнэлэгт хэвтэн, эмчлүүлж байлаа.

-НАМАЙГ ТҮНХЭЛД ХЭН Ч УРЬЖ ЗАЛААГҮЙ, БИ ӨӨРӨӨ ИРЖ, ГОЛ ӨГСӨЖ, УРУУДАЖ ЯВСААР ХАМТРАН АЖИЛЛАХ ХҮН ОЛЖ БАЙСАН-

-Нара, дажгүй юу. Асуудал нь юу болж байна?

-Эмнэлэгт эмчилгээ хийлгээд байж байна. Өмнөх ажлаа дийлэхгүй, төрөхөөсөө өмнө хэсэг зүйл амжуулах гээд явж байхад гай газар доороос, гахай модон дотроос гэдэг шиг олон л юм давхцаж байх шиг байна. Энэ бол зүгээр л атаархал л байх л даа, өөр юу байв гэж. Олон жил яг өнөөдрийнх шиг нөхцөл байдалд ойлголцоод, ажиллаж амьдарч ирсэн шүү дээ, бид. Нийтээрээ биш ч зарим нэг Түнхэлчүүд бид хоёрыг үерхдэг гэдгийг угаасаа мэддэг байсан. Тэрбүү хэл өнгөрсөн зун бараг л та хоёртоо аз жаргал хүсье гээд найр наадмын үеэр их л сүйд болцгоож байсан улс даа. Сая өөрсдөө газрын асуудал үүсгэж, над руу баахан дайрч, эргээд өөрсдөө эвгүй байдалд ороод ирэхээрээ зөрүүлж давах чадах гэсэн арга нь миний хувийн амьдрал байх шив.

-Газрын асуудал яагаад одоо ирж дэгдэв?

-Би БХИС-ийн харьяа Шонхор зуслангийн газар зөгийн аж ахуй эрхлээд тав дахь жилдээ явж байна. Энэ газарт хоёр жилийн өмнө нэг айл ирж, буусан юм. Тэднийхийг хоёр жилийн турш БХИС-иас газар чөлөөлөх бичиг өгч хөөдөг байсан юм аа. Тэгээд намайг байшингаа бариад эхлэхээр бид нарыг хөөдөг байсан байж, Нараг яахаараа хөөдөггүй юм гэж барьцаж гэхүү, юу гэх вэ асуудал үүсгэсэн. Намайг байнга түрээсийн байшинд суух ёстой гэж бодсон уу, эсвэл хөлд нь чирэгдтэл орд харш барьж сүндэрлүүлээд хор шарыг нь хүргэнэ гэж бодсон уу бүү мэд.

-Газрын асуудал дээр яг бодит нөхцөл байдал нь ямар байгаа юм бэ?

-Би харьяа албан байгууллагад нь хүсэлтээ өгсөн байгаа. Манай “Охь Бал Бурам” ХХК-ийн зөгийн аж ахуйн зүгээс зуслангийн хүүхдүүдийг нь сайн чанарын эко органик зөгийн балыг хөнгөлөлттэй үнээр хангах, зөгий, зөгийн аж ахуйн тухай танин мэдэхүйн сургалт өгөх зэргээр хамтран ажиллах хүрээнд аж ахуй эрхлэх газраар хангаж өгнө үү гэсэн агуулгатай хүсэлт юм.

-Зөгийн аж ахуй хэвийн үргэлжилж байгаа биз дээ?

-Тэгэлгүй яахав. Ер нь бол намайг Түнхэлд хэн ч урьж, түшээд, тулаад яв, хүрээд ир гээгүй. Би өөрөө л очиж, гол өгсөж, уруудаж явж байгаад хашаа хороо нь цэвэрхэн, нэг анхиатай ажилтай байрын айл олж ажлын байрын санал тавьж, тэр айлаа ажлын байраар хангаж, их бага цалингаа цаг тухайд нь өгөөд таван жил өнгөрчээ. Харин энэ жилээс нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн л дөө. Би энэ зун тэндээ гэр кэмпийн зориулалтаар ганц гэр барилаа. Миний сошиал суваг өргөн хүрээтэй учраас тэрхүү мэдээллийг үзсэн хэдэн зуун мянган хүн ирье, очьё болсон. Гэвч надад олон гэр барих хүн хүч, чадал байсангүй. Харин түүнээс 14 хоногийн дотор манай тосгон битүү гэр кэмп болсон. Манайд ажиллаж байсан хүмүүсийн ч хотоос ирсэн ах дүүс ч гэр кэмп ашигтай юм байна гэж бодсон биз манай хажууд 2,3 гэр барьцгааж, манай ажилтан ч ажлаасаа ядарсан гэх нэрийдлээр гарч ах дүүсдээ ажиллах болсон. Үгүй яах вэ дээ, ингээд хамтдаа хөгжүүл аштай юу гэж баярлаж сууснаас би миний санаа, миний бизнес гэж цухалдаж байсангүй. Одоо зөгийн дээрээ манай хүн бид хоёр өөрсдөө бас анхнаасаа манай зөгийчнөөр ажиллаж байсан нэг нутгийн хүнтэй хамтран ажиллаж байна. Тэр нутагт надад сайнаар ханддаг, намайг ойлгож дэмждэг, найрсаг нөхөрсөг байдаг олон хүмүүс байдаг. Энэ утгаараа надтай хамтран ажиллах хүн байгаа, байгаа. Ер нь тэгээд хөдөө хээр газарт газар шороо, хүнд хүчир даахгүй ажил биш сарын сая төгрөгийн цалинтай сардаа хэдхэн хоног ажилладаг зөгийн ажлыг хийх хүн байх байлгүй дээ.

-ХҮМҮҮС ХУДАЛ МЭДЭЭ ТАРААЖ БАЙХАД ДУУГҮЙ СУУХ АРГА БАЙСАНГҮЙ-

-Хувийн амьдралд нь нэлээд өөрчлөлт гарч. Нөхөртэй бас удахгүй шинэ хүнээ өлгийдэх гэж байна. Өнөөдрийн нөхцөл байдал танай гэр бүлд хэрхэн тусч байна, Нараг аав, ээж хоёр нь яаж хүлээн авч байна вэ?

-Аав, ээж хоёр маань анх бид хоёрын харилцааг эсэргүүцдэг байсаан. Харин өнөөдөр болж байгаа асуудалд охиныхоо талд бат зогсож байгаа. Бид чинь энэ хоёр жилийн хугацаанд аль хэдийнэ давдаг юмаа даваад, учир зүйгээ олоод өнөөдөр үр хүүхэд, зээгээ төрөхийг хүлээж байгаа хүмүүс шүү дээ. Энэ хүн надаас л насаар залуу, дүү болохоос биш эрийн цээнд хүрсэн хүн шүү дээ. Нэгэнт хүмүүс намайг хүүхдийн хүчирхийлэгч, эх нь хүүхдээ нэхээд байхад өгөхгүй хав дарчхаад гаргадаггүй гэсэн мэдээлэл тарааж байхад бид хоёр эргүүлээд бодит үнэнийг дэлгэхээс өөр арга байсангүй. Энэ бүхнийг бид хоёр яг хамтдаа ярилцаж, шийдээд явж байгаа.

-Нөхрийнхөө нэрийг хайрласангүй, бүх асуудлыг нь дэлгэлээ гэх хэсэг ч байна?

-Амьдралд байсан л үнэн бөгөөд болоод л өнгөрсөн, туулаад гарсан л зүйлс юм. Харин ч би өнөөдөр түүнийгээ бодоод дэлгэхгүй байгаа болохоос биш надад өчнөөн хүн үзвэл үгээ барам баримт ч байна. Нөхрийнхөө сэтгэлзүйг, ийм ээжтэй юмуу гэж гэгдэхээс хамгаалсандаа за яршигдаа гэж хэлээ хазаж байгаагаас биш ийм эх гэж юу байдаг юмуу гэмээр баримт бишгүй л байна. Ямар сайндаа л миний муу хайр эхнэртээ, эмс хүүхнүүдэд уруулж маажуулагүй нүүрээ эхдээ маажуулж сорвижих гэж гээд сорвины тос хэрэглэнхэн л суугаа даа, бид хоёр.

-Тэр хүний төрсөн ээж. Хэзээ нэгэн цагт ойлголцох, бие биедээ ууч сэтгэлээр хандах орон зай байгаа болов уу?

-Тэгэх шаардлагагүй дээ. Яагаад гэхээр тэр хүмүүс хандлагаараа, харилцаагаараа, үйлдлээрээ, дадал зуршлаараа байж болох бүх харилцааг үгүйсгэсэн. Монгол хүн чинь аяга цайгаа, шинэ шөлөө хуваагаад уудаг нэг тийм амь халуун уламжлалтай хүмүүс. Үр хүүхдийнх нь эхнэр өнөөдөр хэзээ мөдгүй төрөх гэж байхад балга сүү сарвайхын оронд бусадтай нийлээд дэвсэлж байна шүү дээ. Дэгж дэрвэж, эрхэлж нааддаг насан дээр нь хайрлаж хайхраагүй хүнээс одоо ч юу хүлээхэв дээ.

-Танай хүний ээж газрын асуудал дээр яагаад гарч ирсэн юм бэ?

-2020 онд манай хажууд айл нэг айл ирж бууж, China town-ны хужаа нар хажиглаад бөөн хэрүүл маргаан болж байлаа. Тэр айл бол манай залуугийн ээж, хойд эцэг нь байсан. Тэгж л бид нар ойрхон амьдарч эхэлсэн. Хамгийн хөгжилтэй нь өөрсдөө зөвшөөрөлгүй бууж бөөн дарамттай учирч байсан өнөөх хоёр саяны эсэргүүцлийн зохион байгуулагч шахуу байдалтай байсан нь үнэхээр сюрприз байсан л даа. Гэхдээ ерөнхий утгаараа тэд бид нар атаархаж байна гээд шууд хэлээд байсан л даа. Яасан ч хүчтэй атаархал гэхээрээ хэн нь хэн байсныг мартуулж, араатан амьтан шиг аашлуулдгийг гайхаад л байгаа.

-Хэтэрхий хувийн асуудал руу өнгийсэн санагдаж магадгүй, уучлаарай. Танай хүн ээжтэйгээ харилцах харилцаан дээр ямар байр суурьтай байгаа бол…?

-Нэг л зүйлийг ойлгох хэрэгтэй юм болов уу. Хүүгээ 10 настай байхад нь Түнхэлийн залуутай сууж, ээж аав дээрээ орхиод явсан гэдэг юм. Тэрнээс хойш хамт амьдраагүй, олон жил өнгөрсөн ч гойд харилцаатай байгаагүй л гэдэг. Гэхдээ л эх үр хоёр л хойно хааяа нэг ээж дээрээ очдог байсан байлгүй дээ. Одоо бол хүүгийнх нь байр суурь улам холдож байгаа. Тэр нь өөрөө хүүтэйгээ хэрхэн харьцаж хүүдээ хэрхэн ханддаг халамжилдгаас л тэр шүү дээ, бусдаар би эх үрийг салгах гээд холдуулах гээд байдаг тийм ёрын зүйл огт байхгүй. Би чинь өөрөө үрийнхээ төлөө үхтэл зүтгэдэг, бүхний түрүүнд үрээ л гэдэг эх хүн шүү дээ. Харин өнөөдөр төрсөн аав нь гоё үгтэй мессэж бичээд хүүдээ маш ухаалгаар хандаж их баярлуулсан байна лээ.

-ОДООНЫ 20 НАСТНУУД 40 НАСТАЙ ӨӨРИЙГӨӨ ОЛООГҮЙ ХҮМҮҮСЭЭС ИЛҮҮ БОЛЧИХСОН-

-20 настай залуугийн үзэл бодол өдийд тодорхой түвшинд хуримтлагдаж бий болчихсон байна уу?

-Үзэл бодол ярихаас өмнө би чиний эх болохоор чамайг яах нь миний дурын асуудал, намайг амьд яваа цагт чи минийхээр явна гэх хандлагатай ээжүүд бас байдгийг мэдмээр байна. Биеийг нь төрүүлэхээс сэтгэлийг нь төрүүлэхгүй шүү дээ. Тэр тусмаа юугаар дутагдаж, юу хүсч мөрөөдөж, юу даван туулж, юу тулгамдаж, яаж амьдарч байгаад нь санаа тавиагүй байж гэнэт хүүхэдтэйгээ мэдсэн юмшиг бүх асуудлыг чинь эх чинь шийднэ гээд гарч ирж зүтгээд хэзээ ч, хаана ч амжилтад хүрэхгүй. Эдээр хүн дутаж болно, энэрэх энгэрээр дутаагаа болов уу гэж бодох хэрэгтэй. Эх үр хоёр харилцан ярилцаж, ойлголцож зөвлөлдөж явсан бол бас яахав. 20 хүрч байгаа залуу өнөөдөр оюун санаа, бие сэтгэл, хүсэл мөрөөдөл гээд харьцангуй өөрийн юунд дуртай дургүй, зөв буруугаа мэддэг болчихсон зорилго чиглэл гээд багагүй зүйл нь тодорхой болчихсон. Тэр хүмүүс 17 настай хүүхэд гээд фокуслаад байгаа. Бид хоёр 17 настай байхад нь танилцсан болохоос биш, аав болоогүй л байхгүй юу. Одооны 17 настай хүүхдүүд ч гэсэн аль хэдийн сэтгэлзүйн суурь нь тогтчихсон, өөрийнхөө мөрөөдөл, ертөнцөө олчихсон. Бараг зарим нэг өдий хүртэл 40, 50 гартлаа өөрийгөө олоогүй хүмүүсээс илүү мундаг болчихсон шүү дээ.

-Та хоёр бүх юмаа ярилцаж шийддэг гэдэг нь сайхан санагдлаа…?

-Би ч гэсэн тэр хүнийг дотроо өрөвдөж хайрлана, хүндэлж хайрлана, загнаж шахаж шаардана гээд бидний дунд төрөл бүрийн үзэгдэл болно. Би ямар сайндаа л “Нэгэнт ээж чинь ингэж байгаа бол яавал дээр вэ? Хайр нь өнөөдрийг хүртэл хичээж явж ирсэн, бүх зүйлийг танай ээж, гэр бүлийнхэн мэдсээр байж намайг ингэж харлуулж байгаа бол би бас өөрийгөө хамгаалах хэрэгтэй, Чи юу гэж бодож байна? Энэ бүхний дараа миний хайр эвгүй байдалд орох нь, яах вэ?” гээд ярихад, “би хайрынхаа талд гэр бүлийнхээ талд бат зогсноо, Миний ээж байж гийгүүлээгүй хүн одоо л гэнэт намайг гэдэг хүний дүрд тоглоод байхаар би хэлэх үгээ ч хэлсэн, Миний хайр зөв гэж бодсон бүхнээ хий, хайр нь хайрынхаа талд л байна” гэдэг юм. Гэсэн ч одоо надаас бас л ухаан зарах шаардлага гарч ирж байна. Тэд юу ч гэж харлуулсан бай, тэдний цохилт бүхэнд та нар өөрсдөө ийм биздээ гэж хариулах тусам би залуугаа л эвгүй байдалд оруулж улмаар бидний амьдрал нийгмийн харилцаанд оролцох явцад мөн л хэл амны бай болохын нэмрийг бодож гүнзгий амьсгаа аван эмчилгээндээ анхаарч хэвтэж байна даа. ( инээв )

-Амьдралын сонголтуудад ямар нэг байдлаар ээдрээ бий болоод байгааг та хэрхэн тайлбарлах вэ?

-Би сенсаци хөөж амьдардаг биш шүү дээ. /инээв/ Монголд 20 насны зөрүүтэй амьдралыг сонгосон анхны хүн би биш. Магадгүй, би өөрөө аливааг илэрхийлэхдээ хурц байдаг ч юмуу, эсвэл олны танил гэдэг утгаараа болдог юмуу. Монголоор л дүүрэн чадлаараа амьдарчих гээд хүссэн дагуу болдоггүй амьдрал байгаа. Би 20 насаар дүү хүнээр хайрлуулья гээд хайгаад яваагүй нь ойлгомжтой. Үе тэнгийн, түшиг тулгуур болчих хүнтэй санаа нийлбэл насаараа ганцаараа явахгүй байлгүй дээ гэж бодож явснаас 20 дүү хүн л ольё гээд яваагүй нь л үнэн. Дүрэлзсэн залуу наснаас өөр баялаг бүтээж амжаагүй байгаа тэр маань ч гэсэн олон насаар эгч хүнээр л хайрлуулья гэж хайж яваагүй нь тодорхой. Хамгийн гол нь бие биенийхээ ямар нэгэн сэтгэл татам дүр төрх үү, ааш араншин уу юу вэ зүйлээрээ бие биедээ татагдаж тэндээсээ дотно болж, улмаар болохоосоо болохгүй хүртэл үзье гэж санаа нэгдсэндээ бид хоёр багагүй хугацааг хамтдаа давах гэж байна. Би анхнаасаа бүх зүйлийг тооцоолж хэлж байсан. Би чинь үр хүүхэдтэй хүн. Хайр дурлал хөөхөөс илүүтэй эх хүн байх үүрэг хариуцлагатай хүн шүү дээ. Тиймээс хэнтэй ч суугаад хэдэн ч хүүхэд төрүүлсэн миний хүү надад хамгийн тэргүүн эрхэм хүн минь байх болно. Би хүүдээ өөрийнхөө бүх амьдралыг зориулах ёстой. Харин хамт амьдарч ханилж сууя хамтдаа сайхан амьдарья гэвэл болгох гэж зүтгээд, тэгж чадахгүй гээд явах хүнээс бол би юу ч элдвийг горилж нэхэж шаардаад суухгүй ээ гээд бүхнээ хэлсэн. Ер нь бол миний ааш авир, ажил арчаа, хурд хүч, зорилго зорилт гээд бүхнийг маш сайн мэддэг болсон байх. Тэр ч бүү хэл хоёулангийнх нь тухай мэдмэгц нэг л өдөр Нара нь шар сэмжилсэн авгай, чи минь мөнгөнд шунасан банди гээд л бичнэ гэж хүртэл хэлдэг байсан. Хамтдаа цаашаа явья гэвэд юу эсийг туулах хаттай байгаарай гэж бэлтгэж байсан. Энэ бүх хугацаанд юу эсийг ярьж, зөвлөлдөж тэр бүхнээс дутахааргүй ихийг л туулж байна. Манай хүн одоо бүх зүйл миний хэлж ярьж анхааруулж сэрэмжлүүлдэг байсан шиг болж байгааг мэдэрч байгаа байх. Харин тэр бүхнээс ганц төсөөлж бодоогүй, санаанд оромгүй зүйл гарч ирсэн нь ээж нь, хойд эцэгтэй нь бид хоёрын мөрөөдлийн байшингаа барих гэсэн асуудал дээр гарч ирсэн. Тэнд байшин босоход хүүхэд нь юмтай болно гэдгийг ухвар мөчид хүмүүс олж хараагүй. Амьдрлыг гаталж туулаагүй, юм үзэж нүд тайлаагүй хүмүүсийн л гаргадаг араншин. Тэглээ гэхэд бас дуугүй суугаад байж боломгүй юм байна шүү дээ.

-Бунжаа энэ хоёрын харилцаа хэр вэ?

-Би түүндээ “чи миний хүүхдийн аав байх гэж хичээж, ах нь байх гэж хүчлэх албагүй. Зүгээр найз нь л бай” гэж хэлдэг. Тийм учраас миний хүү агаа, агаа гээд манай хоёр хоорондоо сайн байдаг. Тэр хүн угаасаа аавын үүрэг хүлээх албагүй, өөрөөс гарах ямар нэг хайраар хүүг минь хайрлаж, ойлгож, найз нь мэт дотно явдаг байвал л болох нь тэр.

-Нара бол өөрөө үнэхээр шилдэг ээж. Тэр ч утгаараа энэ эсэргүүцэл бий болсон болов уу?

-Миний аав, ээж хоёр таван хүүхдээ хэцүү цагт ч юугаар ч дутаахгүй бүхнээ бидэнд зориулж , хайраар дутаалгүй хүн сэтгэл хүн чанар хүмүүжилтэй өсгөж бойжуулсан. Ийм хариуцлага, хайраас төрсөн бүтээгдэхүүн би ч гэсэн өөрөө үр хүүхдэдээ тэгж л ханддаг. Тийм учраас үр хүүхдээ хайхардаггүй хүмүүсийг харахаар санаанд багтахгүй, ойлгох ой ухаан дутдаг шүү.

-Та энэ бүхнийг дүгнээд юу хэлэх вэ?

-Өнөөдөр сошиалд хүмүүс хүүгээ дөчтэй авгайтай суухаас болгоомжильё гэж байна. Хүн бүрийн хувь тавилан өөр байдаг шиг 18, 19 бүхэн 40, 50 настай эгч сонирхдоггүй. 40 гарсан хүүхэн бүхэн ч хорьтой залуутай ханилж сууя гээд ч байдаггүй. Нөгөө талаас ээжүүд, хөвгүүдтэйгээ нялх багаас нь найз шиг нь ярилцаж, хүсэл мөрөөдөл, дур сонирхол цаашлаад хайр дурлал, бэлгийн амьдрал харилцааны талаар юу ч ярилцаж байх хэрэгтэй. Тэгж дадаагүй хэвшээгүй байж нэг л өдөр үерхдэг хүнийг нь сонирхсон эмэгтэйг нь, дагуулаад ирсэн хүнийг нь чичилж өөрийнхөө сонголтыг тулгавал буруудна. Би өнөөдөр найман настай хүүтэйгээ секс гэж юу вэ, англиар бол хүйсийг тодорхойлох нэр үг, нөгөө нь үйлдэл. Үйлдэл нь насанд хүрсэн хүмүүс хийдэг цаг нь болохоор дэлгэрэнгүй хүүдээ ойлгуулж өгнөө гээд л ярьдаг. Хүүхдээ нэг удаа нээж ярилцаагүй байж өнөөдөр сонголтыг өөрчлөх гэвэл ямар ч үр дүн гарахгүй. Хүмүүст хандаад хэлэхэд 17 настай охин хүчирхийллийн золионоос ганц бие ээж болоод үлдэхэд монголчууд хайрлаж, дуу хоолойгоо нэгтгэж чаддаггүй, бараг юман чинээ ч тоодоггүй. Тэгээд мань мэтийн хэнээтэй хэдэн хүүхэн л тэмцэж байдаг. Гэтэл өнөөдөр 20 настай залуу ямар ч хүчирхийлэлгүй, эрх зөрчигдөөгүй өөриын хүслээр өөрөөс нас илүү л болохоос эсрэг хүйстэндээ татагдаж, дурлаж дасч хайрлаж ханилая гэж байхад бас зарим нэг ээжийн өгч чадаагүй хайр халамж мэдрээд ээжийн, эгчийн, эхнэрийн хайраар хайрлагдаад тэр хайрандаа үүрдийг хэн мэдлээ ч энэ цагтаа жаргалтай явж байхад бараг замын нохой хүртэл хуцахнээ. Бид хоёр хэзээ нэгэн цагт салж болно ш тээ. Тэр цагт энэ хүн ядаж амьдрал гэдэг ийм юм байдаг, сэтгэл санаа, зүрх сэтгэлээ ингэж удирдаж амьдралын нугачааг туулдаг гэдэгт суралцаад л явна биз. Хүмүүсийн хувьд инээдтэй сонсогдож болно. Гэтэл ер нь яагаад ягаад хайр үүсч болохгүй гэж. Таарч нийцэж байгаа болоод гурван жилийг үзэх гэж байна. Энэ насныхан өөрийн гэсэн бодолгүй, өнгө мөнгөнд хууртаад л хууртдаг биш. Тэгэхээр дэлхий ертөнцийн хайрцаглагдсан сэтгэлгээ задарч, хүний бие сэтгэлийн хөгжил, хандлага цаг үе хөгжил дэвшлээ дагаж хэрхэн өөрчлөгдөж эрх чөлөө, хайр сэтгэл гээч тэлж, насаар бүү хэл хүйсээр ч хязгаарлагдахгүй болсныг, уламжлалт сэтгэлгээ ч яаж халагдаж байгааг мэдрээсэй гэж бодож байна.

-Яагаад говийн бор залуу гэж нэрлэх болов?

-Говийн бор залуу гэж нэрлэсэн нь Дорноговь аймгийн Замын Үүд хотод төрж өссөн болохоор л тэр. Бас л сайхан хөрслөг бор залуу л даа.

-Ярилцсанд баярлалаа.